بیشتر اقتصادهای پیشرفته نگران سالمند شدن جمعیت هستند اما آفریقا هر سال جوانتر میشود. جمعیت این قاره در سه دهه گذشته دو برابر شده و اکنون حدود ۱/۵ میلیارد نفر است و پیشبینی میشود تا پایان قرن به ۴ میلیارد نفر برسد؛ نتیجه بهبود دسترسی به خدمات درمانی، کاهش شدید مرگومیر نوزادان و تداوم نرخ بالای زادوولد.
این روند پرسش مهمی ایجاد میکند: آیا آفریقا میتواند متناسب با این دستاوردها فرصتهای اقتصادی کافی بسازد؟ در غیر این صورت فقر، درگیری و موجهای بزرگ مهاجرت ممکن است تشدید شود. بر اساس تحلیل دادههای بخش جمعیت سازمان ملل، تنها در آفریقای سیاه تا پایان قرن ۱ میلیارد نفر وارد بازار کار خواهند شد و نیاز سالانه به شغل در سال ۲۰۴۸ به حدود ۱۸ میلیون میرسد.
با این حال بسیاری از کشورها همین حالا هم نمیتوانند برای جمعیت فعلی خود شغل کافی ایجاد کنند. بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ در کنگو به ازای هر دو نفر که به جمعیت در سن کار اضافه شدند تنها یک شغل ایجاد شد و الگوی مشابهی در نیجریه، اتیوپی و دیگر کشورها دیده میشود.
رئیس بانک جهانی در سفری به موزامبیک هشدار میدهد که ایجاد شغل برای جوانان حیاتی است زیرا داشتن کار امید و کرامت میآورد و اگر این کار در ۱۰ سال آینده انجام نشود «فرصت جمعیتی» از دست خواهد رفت.
چالش دیگر مهار رشد جمعیت است. نرخ باروری در آفریقای سیاه اکنون ۴/۲ فرزند به ازای هر زن است و کاهش مییابد اما در بیش از ۲۰ کشور از جمله کنگو از این رقم بالاتر است و میانگین کنگو به ۵/۹ فرزند میرسد. نرخ لازم برای ثبات جمعیت ۲/۱ فرزند است.
در کینشاسا زنی ۲۳ ساله که تازه مادر شده میگوید درباره پیامدهای داشتن فرزندان زیاد آگاه شده است؛ کودکانی که به آموزش خوب و تغذیه مناسب نیاز دارند. با این حال او فعلا برنامه دارد سه فرزند دیگر به خانواده خود اضافه کند.


