ساخت زیرساخت در بسیاری از کشورهای اروپا دشوار است. محدودیت بودجهها و سیاستهای قطبیشده اغلب پروژههای بلندمدت را تضعیف میکند و مقامها را به واکنشهای مقطعی بهجای برنامهریزی آیندهنگر میکشاند. اما در اتریش اوضاع متفاوت است.
روز یکشنبه، اتریش بهطور رسمی تونل راهآهن «کُرالبان» را افتتاح میکند؛ پروژهای به ارزش ۵/۹ میلیارد یورو (۶/۹ میلیارد دلار) که قلب یک شبکه ریلی نوآورانه است و در نهایت از ساحل بالتیک لهستان تا دریای آدریاتیک امتداد مییابد. این طرح، سفرهای داخلی اتریش را متحول کرده و جایگاه این کشور آلپی را در لجستیک اروپا تقویت میکند.
این پروژه بهعنوان بزرگترین تجربه اجتماعی-اقتصادی اتریش در بیش از یک قرن توصیف میشود و انتظار میرود به کاهش مهاجرت از مناطق روستایی و تقویت صنعت در استانهای جنوبشرقی کمک کند.
تونل کُرال نخستینِ سه ابرپروژه ریلی برنامهریزیشده برای تکمیل در دهه آینده است. با طول ۳۳ کیلومتر (۲۰/۵ مایل)، یکی از طولانیترین تونلهای ریلی جهان بهشمار میرود و با عبور از آلپ، زمان سفر میان گراتس و کلاگنفورت (دومین و پنجمین شهر بزرگ کشور) را از سه ساعت به ۴۵ دقیقه کاهش میدهد. این طرح ساختوسازهای دیگری را هم به راه انداخته است؛ بیش از ۲۶۰ کیلومتر خط جدید و ۲۳ ایستگاه قطار در قالب این برنامه ساخته شدهاند.
برای مسافران پرتردد، اتصال جدید یک تغییر اساسی است. زمان سفر با قطار ناگهان نزدیک به یکسوم کاهش یافته و پیشبینی میشود بسیاری بهجای خودرو از قطار استفاده کنند.
برای ایالتهای جنوبی اشتایرمارک و کارینتیا، این پروژه به معنای ترسیم دوباره نقشه اقتصادی است. برآوردها نشان میدهد پیوندهای بازار کار میتواند تا ۴۰٪ افزایش یابد و یک خوشه شهری تازه با جمعیتی حدود ۱/۱ میلیون نفر شکل بگیرد؛ رقمی بزرگ برای اتریش.
بازار مسکن اطراف ایستگاههای جدید نیز واکنش نشان داده است. قیمتها در نواحی روستایی مسیر افزایش یافته و برخی خانوادهها به شهرهای کوچکی بازمیگردند که سالها پیش ترک کرده بودند. پیشبینی میشود جمعیت شهرداریهای دارای ایستگاه قطار نزدیک به سه واحد درصد بیش از میانگین رشد کند و حتی مناطق در شعاع ۲۰ دقیقه رانندگی نیز تا دو واحد درصد رشد بیشتری داشته باشند؛ اعدادی چشمگیر برای جنوب اتریش که سالها با کاهش جمعیت دستوپنجه نرم کرده است.
با آغاز حرکت قطارهای آزمایشی در پاییز، ساکنان محلی تازه به ابعاد تغییر پی بردهاند. نشستهای شهری برای بررسی پیامدها برگزار میشود، برنامههایی برای اتصال حملونقل عمومی میان ایستگاهها در دست تهیه است و نهادهای گردشگری کارزارهای جذب مسافر را آغاز کردهاند.
تونل کُرال تنها آغاز راه است. اتریش حدود ۲۰ میلیارد یورو برای احداث ۱۰۰ کیلومتر خطوط پرسرعت زیر آلپ متعهد شده و تونلهای پایه «سِمِرینگ» و «برِنِر» ظرفیت لجستیکی مسیرهای تجاری میان مدیترانه و دریای شمال را افزایش خواهند داد. خط نهایی از لهستان تا بنادر آدریاتیکِ تریسته و کوپر امتداد مییابد که از سریعترین مراکز در حال رشد لجستیکی اروپا هستند.
این شبکه، اتریش را به گره اصلی محور شمال-جنوب بدل میکند و نقش کنونی کشور بهعنوان مرکز توزیع منطقهای را تقویت میسازد. تجربه تاریخی نیز نشان میدهد بهبودهای پیاپی مسیرهای آلپی طی قرنها اقتصادهای محلی را بالا کشیده است.
توان ساختوساز اتریش در مقایسه با همسایگانش چشمگیر است. این کشور در سرمایهگذاری سرانه زیرساختی از آلمان و ایتالیا پیشی گرفته است. هرچند آلمان اقداماتی مانند ایجاد صندوق ۵۰۰ میلیارد یورویی زیرساخت انجام داده، فاصله در دهه گذشته بهدلیل مدل متمایز تأمین مالی ریلی اتریش افزایش یافته است. پروژهها با قراردادهای ششساله و بازپرداختهای سالانه شبیه اقساط تأمین میشوند؛ بهگونهای که بودجههای سالانه فقط اقساط را نشان میدهند نه کل هزینه پروژه.
البته سرمایهگذاری جسورانه بدون ریسک نیست. فشارهای مالی اخیر و افزایش بدهی دولتی چالشهایی ایجاد کرده و احتمال تأخیر برخی طرحها مطرح است. با این حال، استدلال غالب این است که هزینه سرمایهگذاری نکردن بسیار بیشتر خواهد بود؛ تجربه کشورهایی که زیرساخت را برای مدت طولانی رها کردهاند نشان میدهد هزینه تعمیرات در نهایت جهش میکند.
در حال حاضر، هزینهکرد ریلی از معدود سیاستهایی است که در اتریش اجماع سیاسی ایجاد کرده است. تونل کُرال، با وجود عمر کوتاهش، به نمادی از غرور ملی و توانایی اتریش در اجرای پروژههایی در مقیاسی کمنظیر در اروپا تبدیل شده است؛ نتیجه تصمیمی که سه دهه پیش گرفته شد و با تداوم سرمایهگذاری به ثمر نشست.
