چین که ابتدای سال اعلام کرده بود مازاد تجاری کالا و خدماتش به نزدیک ۱ تریلیون دلار رسیده، امسال تنها در ۱۱ ماه از این رقم عبور کرد. اداره گمرک چین اعلام کرد مازاد تجاری انباشته کشور تا پایان نوامبر به ۱/۰۸ تریلیون دلار رسیده است.
اعمال تعرفههای «دونالد ترامپ» باعث شد صادرات چین به ایالات متحده حدود یک پنجم کاهش یابد، اما چین خرید محصولات آمریکایی مانند سویا را تقریباً به همین میزان کم کرده و همچنان سه برابر بیشتر از آمریکا به آن صادرات دارد. مازاد تجاری ۱۱۱/۶۸ میلیارد دلاری چین در نوامبر سومین رکورد بزرگ ماهانه بود و مازاد ۱۱ ماه نخست سال نسبت به سال گذشته ۲۱/۷ درصد افزایش داشته است.
چین فروش کالا به دیگر مناطق را به شدت بالا برده و از خودرو تا پنل خورشیدی و لوازم الکترونیک مصرفی، سیلی از صادرات این کشور به آسیای جنوب شرقی، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین سرازیر شده است. تولیدکنندگان در کشورهایی مانند آلمان، ژاپن و کره جنوبی مشتری از دست دادهاند و کارخانههایی در کشورهای در حال توسعه از اندونزی تا آفریقای جنوبی تولید را کاهش داده یا تعطیل کردهاند.
شرکتهای چینی بخشی از مونتاژ نهایی کالاهایشان را به آسیای جنوب شرقی، مکزیک و آفریقا منتقل کردهاند تا محصولات از آنجا راهی آمریکا شود و بتوانند بخشی از تعرفههای دولت ترامپ را دور بزنند. چین اکنون بیش از دو برابر خریدش از اتحادیه اروپا به آن صادرات دارد و مازادش با این منطقه به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.
ضعف چندساله ارزش رنمینبی در برابر ارزهایی مانند یورو و همچنین کاهش قیمتها در چین در مقایسه با افزایش قیمتها در اروپا و آمریکا از دلایل این روند است. بیش از یک دهم اقتصاد چین اکنون از مازاد تجاری در کالاهای صنعتی تشکیل شده و اروپا فشار آن را به شدت احساس میکند.
صندوق بینالمللی پول این هفته برای بررسی سیاستهای ارزی و مالی چین در پکن حضور دارد و قرار است چهارشنبه جمعبندی اولیه خود را منتشر کند. در داخل چین نیز شماری از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی خواهان تقویت ارزش رنمینبی در برابر دلار و دیگر ارزها شدهاند تا واردات کالاهایی مانند بنزین، نوشیدنیهای فرانسوی یا لوازم آرایشی ژاپنی ارزانتر شود و مصرف داخلی تقویت گردد.
با این حال تقویت رنمینبی میتواند به صادرکنندگان چین آسیب بزند زیرا دلارهای صادراتی در نهایت رنمینبی کمتری برای پرداخت هزینهها فراهم میکند. تقویت پول ملی همچنین میتواند روند انتقال تولید از کشورهای دیگر به چین را کندتر کند.
موفقیت صادراتی چین منابعی برای توسعه فناوری و حمایت از کشورهایی مانند روسیه، کره شمالی و ایران در اختیار پکن گذاشته است. در همین حال چین تلاش میکند با فشار بر دیگر کشورها مانع ایجاد موانع تجاری شود. «شی جینپینگ» در دیدار با «امانوئل مکرون» گفت سیاست محافظهکارانه تجاری مشکلات ناشی از دگرگونی صنعت جهانی را حل نمیکند و تنها محیط تجارت بینالملل را دشوارتر خواهد کرد.
با وجود این، برخی اقتصاددانان چینی معتقدند که چین ناگزیر است روزی مازاد تجاری خود را کاهش دهد تا مصرفکنندگان داخلی پس از سالها فشار، توان بیشتری پیدا کنند.
