آمریکا و چین دو اقتصاد بزرگ جهان به سمت یک تنش طولانی‌مدت پیش می‌روند که احتمالاً تا پایان سال جاری و فراتر از آن ادامه خواهد داشت. پس‌لرزه‌های این موضوع اکنون با افزایش چشمگیر صادرات چین رخ داده است و مازاد تجاری کلی این کشور به نزدیک ۱۰۳ میلیارد دلار رسیده است.
این عدم تعادل تجاری رو به رشد یکی از مسائلی است که رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، ادعا می‌کند که با تعرفه‌های خود علیه چین در حال رسیدگی به آن است. این موضوع باعث شروع یک چرخه از اقدامات تلافی‌جویانه شده است که اکنون به جنگ تجاری کامل تبدیل شده است.
اگرچه ترامپ به طور موقت کالاهای الکترونیکی را از تعرفه‌های ۱۲۵ درصدی خود بر کالاهای چینی معاف کرده است، پکن این اقدام را «گام کوچک» نامید و از ایالات متحده خواسته است که «گام بزرگی» برای کاهش تنش‌ها بردارد. این ایستادگی در حال حاضر در حال بازتعریف تجارت جهانی است، زیرا صادرات چین به جنوب‌شرق آسیا در ماه گذشته به سطوح نزدیک به رکورد رسیده است.
افزایش محموله‌ها پیش از افزایش شدید تعرفه‌های ترامپ در ماه جاری نیز به آنچه ممکن است آخرین انفجار فعالیت تجاری با ایالات متحده باشد، کمک کرده است. مازاد تجاری چین با ایالات متحده در ماه مارس بیش از یک چهارم از مجموع مازاد تجاری کلی آن کشور را تشکیل داده است.
مقامات گمرک چین گزارش دادند که صادرات ماه گذشته ۱۲/۴ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و پیش‌بینی‌ها را به طرز قابل توجهی پشت سر گذاشته و کاهش ۳ درصدی در ماه فوریه را معکوس کرده است.
این دو کشور برای دو هفته گذشته درگیر جنگ تجاری در حال تشدید بوده‌اند. هر دو طرف تعرفه‌های جدیدی وضع کرده‌اند و موانع تجاری را افزایش داده‌اند. هیچ‌یک از طرفین به نظر نمی‌رسد که حاضر به مصالحه باشند. ترامپ اعلام کرده است که منتظر تماس پکن است، در حالی که مقامات چینی تأکید می‌کنند که آنها آماده مذاکرات هستند، اما تحت فشار برای شروع گفتگوها قرار نخواهند گرفت.
سونگ هونگ، معاون مدیر موسسه اقتصاد در آکادمی علوم اجتماعی چین، اشاره کرد: «بن‌بست ممکن است نیاز به تلاش‌های واسطه‌گری خصوصی برای شکستن داشته باشد. فنگ چونچنگ، شریک بنیان‌گذار موسسه تحقیقاتی هوتونگ، معتقد است که برای چین غیرممکن است که مانند شرکای تجاری کوچک‌تر به فشار ایالات متحده تسلیم شود. او افزود: «شیوه‌های غیرمنطقی مانند تعرفه‌های اضافی باید کاهش یابند یا حذف شوند تا به گفت‌وگوهای منطقی بازگردیم.»
جدایی اقتصادی میان ایالات متحده و چین انتظار می‌رود که از این ماه شروع به تأثیرگذاری بر چشم‌انداز تجارت جهانی کند. هیچ نشانه‌ای از کاهش تعرفه‌ها توسط هر یک از طرفین وجود ندارد. هفته گذشته، وزارت بازرگانی چین از استفاده تعرفه‌های سنگین توسط دولت ترامپ انتقاد کرد و آنها را «شوخی» نامید.
در حالی که چشم‌انداز یک راه‌حل به نظر دور از دسترس می‌رسد، هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی ایالات متحده، در گفتگو با شبکه ABC ابراز امیدواری کرد که هر دو طرف قبلاً گفتگوهای خوبی از طریق واسطه‌ها داشته‌اند. او گفت: «ما همه انتظار داریم که رئیس‌جمهور ترامپ و رئیس‌جمهور شی این موضوع را حل کنند.»
اظهارات لوتنیک به سرعت در ویبو وایرال شد و میلیون‌ها بازدید جلب کرد. در حالی که برخی از کاربران پیشنهاد کردند که ایالات متحده ممکن است به دنبال یک راه‌حل باشد، دیگران تغییر مواضع ترامپ در قبال چین را تمسخر کردند.
برای کسب‌وکارها، زمان برای تنظیم خود رو به اتمام است. بسیاری از شرکت‌ها در ماه مارس برای جلوگیری از تعرفه‌های بالاتر سفارش‌های خود را ثبت کردند و داده‌ها نشان می‌دهند که صادرات چین به جنوب‌شرق آسیا افزایش یافته است و به بالاترین سطح خود رسید.
این هفته، رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ اولین سفر خارجی خود را به کشورهای جنوب‌شرق آسیا، از جمله ویتنام، آغاز کرده است.
صادرات به ویتنام و تایلند رکورد زدند و محموله‌ها به ایالات متحده به بیش از ۴۰ میلیارد دلار رسید که ۹ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و کاهش فوریه را معکوس کرده است.
فنگ چونچنگ، شریک بنیان‌گذار موسسه تحقیقاتی هوتونگ، گفت: «ترامپ باید امتیازهای قابل توجهی بدهد تا تمایل خود را برای گفتگوهای معنادار با چین نشان دهد.» او افزود که با توجه به برنامه دیپلماتیک شلوغ چین در هفته‌های آینده، هرگونه پیشرفت در آینده نزدیک غیرمحتمل است.
جلسات بهار صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در اواخر این ماه در واشنگتن فرصتی برای مقامات ایالات متحده و چین فراهم خواهد کرد تا دیدار کنند. این اولین گردهمایی جهانی پس از آخرین دور تعرفه‌ها خواهد بود.
رونق صادرات چین به اقتصاد این کشور در سه‌ماهه اول کمک کرده است، اما اثرات آن ممکن است با برهم‌ریختگی تجارت جهانی توسط ایالات متحده کاهش یابد. چین قرار است روز چهارشنبه گزارش رشد تولید ناخالص داخلی سه‌ماهه اول خود را منتشر کند و پیش‌بینی‌ها حاکی از رشد ۵/۲ درصدی هستند.
از طرفی سهام شرکت‌های چینی روز دوشنبه برای پنجمین جلسه متوالی افزایش یافتند که بخشی از آن به دلیل تسکین موقتی از معافیت‌های تعرفه‌ای ایالات متحده بود. شاخص هانگ سنگ چین ۲/۱ درصد افزایش یافت، در حالی که شاخص CSI 300 برای سهام داخلی ۰/۲ درصد رشد کرد.
وو شینبو، مدیر مرکز مطالعات آمریکای دانشگاه فودان در شانگهای، گفت: «ایالات متحده باید راه بهتری برای تعامل با چین پیدا کند. فشار یکجانبه چین با تعرفه‌ها راه‌حل نیست.»
تعرفه‌های ایالات متحده بر کالاهای چینی در سال جاری به ۱۴۵ درصد افزایش یافته است که به مراتب بالاتر از سطوحی است که تحلیلگران هشدار می‌دهند که ممکن است تجارت دو جانبه را ویران کند. این پس از تصمیم ترامپ برای معاف کردن برخی از کالاهای الکترونیکی مصرفی از تعرفه‌های موسوم به تعرفه‌های متقابل بود.
ترامپ در روز یکشنبه این معافیت‌ها را کم‌اهمیت جلوه داد و تأکید کرد که تعرفه‌ها همچنان بر گوشی‌ها، کامپیوترها و دیگر کالاهای الکترونیکی محبوب اعمال خواهد شد.
تحلیل اقتصادی بلومبرگ
«داده‌های تجاری چین برای ماه مارس تأثیر جنگ تجاری را به طور کامل منعکس نمی‌کند. خریداران ایالات متحده ممکن است پیش از اعمال تعرفه‌های بالاتر در آوریل، برای واردات کالاها عجله کرده باشند که منجر به افزایش صادرات شده است. در همین حال، به نظر می‌رسد که تولیدکنندگان داخلی خریدهای خود را کاهش داده‌اند به دلیل نگرانی از کاهش تقاضای خارجی و مصرف داخلی ضعیف. در آینده، صادرات ممکن است با چالش‌های قابل توجهی روبه‌رو شوند.»
— دیوید کو
هفته گذشته، پکن تعرفه‌ها را بر تمامی کالاهای ایالات متحده به ۱۲۵ درصد افزایش داد که مشابه اقدام کاخ سفید در اعمال تعرفه‌های مشابه بر واردات چینی بود. این همراه با یک مالیات ۲۰ درصدی بر مواد مخدر فنتانیل بود.
چین اعلام کرده است که تعرفه‌ها را بیشتر افزایش نخواهد داد، اما تأکید کرده است که متعهد به «مبارزه تا پایان» با اقدامات تلافی‌جویانه نامشخص است.
لین سانگ، اقتصاددان ارشد چین در بانک ING می‌گوید:«تعرفه‌های کنونی قطعاً به هر دو طرف آسیب می‌زنند. وقتی که تنش‌ها فروکش کند، انتظار داریم که مقامات میانه‌رده وارد گفتگو شوند. هرچند که مذاکرات سطح بالا ممکن است تنها زمانی آغاز شود که چارچوبی برای توافق به طور عمده تعیین شده باشد.»