وزارت امور خارجه ایالات متحده به رهبرب مارکو روبیو، سیاستی جدید و گسترده را اعلام کرده است که حدود ۳۰۰ هزار دانشجوی چینی در آمریکا را در معرض اخراج قرار میدهد. این دستورالعمل شامل لغو ویزاهای موجود و تعلیق تعیین وقتهای جدید برای ویزاهای دانشجویی و تبادلی از چین و هنگکنگ است.
روبیو اعلام کرد که این وزارتخانه نظارت دقیقتری بر تمامی درخواستهای آینده ویزا از این مناطق اعمال خواهد کرد، اقدامی که با هدف محدود کردن ارتباطات ادعایی با حزب کمونیست چین و جلوگیری از دسترسی به رشتههای حساس دانشگاهی صورت میگیرد. این اعلام که در روز چهارشنبه منتشر شد، یکی از گستردهترین بازنگریها در سیاست ویزای دانشجویی ایالات متحده در دهههای اخیر محسوب میشود.
اتباع چینی تقریباً یکچهارم از کل دانشجویان بینالمللی در ایالات متحده را تشکیل میدهند. حذف ناگهانی آنان تهدیدی جدی برای دانشگاههای آمریکایی است که به شدت به درآمدهای ناشی از شهریههای دانشجویان بینالمللی و مشارکتهای پژوهشی آنها وابسته هستند. بسیاری از مؤسسات اکنون با کسری بودجه شدید، کاهش برنامههای آموزشی و افت توان پژوهشی مواجه شدهاند.
یک مقام ارشد پذیرش در یکی از دانشگاههای دولتی بزرگ گفت: «این فقط یک سیاست ویزا نیست—این یک زلزله در عرصه دانشگاهی و اقتصادی است.»
تأثیر این سیاست فراتر از مرزهای دانشگاهی است. دانشجویان چینی از افزایش ترس و سردرگمی خبر میدهند و برخی برای خروج پیش از پایان دوره تحصیل خود آماده میشوند. بسیاری احساس میکنند ناعادلانه بهعنوان تهدیدی برای امنیت ملی تلقی شدهاند و برخی دیگر نگران پیامدهای احتمالی برای اظهارنظرهایشان هستند.
یکی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) که به دلیل مسائل امنیتی نخواست نامش فاش شود گفت: «من سیاسی نیستم. برای تحصیل در رشته رباتیک آمدهام. حالا نمیدانم که آیا هفته آینده اخراج میشوم یا نه.»
دولت آمریکا این سیاست را با استناد به نگرانیهای امنیت ملی در رابطه با وابستگی احتمالی به حزب کمونیست و تحقیق در زمینههای «حساس» توجیه کرده، اما تعاریف روشنی برای این اصطلاحات ارائه نداده است. گروههای حقوق مدنی هشدار دادهاند که این اقدامات ممکن است به آزادیهای دانشگاهی و آزادی بیان آسیب وارد کند، بهویژه برای دانشجویانی که در اعتراضات یا فعالیتهای حقوق بشری مشارکت دارند.
چین، که سال گذشته ۲۷۷٬۳۹۸ دانشجو در آمریکا داشت، تاکنون واکنش رسمی نشان نداده است. با این حال، دیپلماتهای چینی پیشتر چنین اقداماتی را تبعیضآمیز خوانده و هشدار دادهاند که میتواند به روابط بلندمدت آموزشی و فرهنگی دو کشور آسیب وارد کند.