رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ روز چهارشنبه اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی را بر واردات از چین (۳۴٪) و اتحادیه اروپا (۲۰٪) و سایر شرکای تجاری ایالات متحده اعمال خواهد کرد. این اقدام که با هدف تقویت تولید داخلی انجام شده است، می‌تواند تجارت جهانی را مختل کرده و به جنگ تجاری گسترده‌ای منجر شود.
ترامپ در سخنرانی خود در باغ رز کاخ سفید اظهار داشت که این تعرفه‌ها بر کشورهایی که دارای مازاد تجاری چشمگیری با ایالات متحده هستند، اعمال می‌شود. علاوه بر این، مالیات پایه ۱۰٪ بر واردات از تمام کشورها وضع خواهد شد که وی آن را یک «وضعیت اضطراری اقتصادی» توصیف کرد.
وی ضمن دفاع از این سیاست، اظهار داشت که سیستم تجاری جهانی به ضرر ایالات متحده عمل کرده است و گفت: «کشور ما غارت شده، به یغما رفته و مورد تجاوز اقتصادی قرار گرفته است.» دولت او ادعا می‌کند که این تعرفه‌ها صدها میلیارد دلار درآمد جدید برای ایالات متحده ایجاد کرده و عدالت تجاری را بازخواهد گرداند.
تأثیر اقتصادی و سیاسی تعرفه‌های ترامپ
ترامپ این تعرفه‌ها را بر اساس «قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی» مصوب ۱۹۷۷، بدون نیاز به تصویب کنگره، اعمال کرده است. این اقدام در حالی که یکی از وعده‌های کلیدی انتخاباتی او را محقق می‌کند، خطر کندی رشد اقتصادی را افزایش داده و بسیاری از کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان را با افزایش هزینه‌ها مواجه خواهد کرد.
بازارهای مالی بلافاصله واکنش منفی نشان داده و شاخص‌های سهام آمریکا به شدت کاهش یافتند. برخی تحلیلگران اقتصادی این تعرفه‌ها را با قانون تعرفه اسموت-هاولی ۱۹۳۰ مقایسه کرده‌اند که باعث جنگ تجاری جهانی و تشدید رکود بزرگ شد.
طبق گزارش مؤسسه رتبه‌بندی فیچ، میانگین نرخ تعرفه‌های آمریکا از ۲/۵٪ در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۲٪ افزایش خواهد یافت. اولو سونولا، رئیس تحقیقات اقتصادی آمریکا در این مؤسسه، هشدار داد: «بسیاری از کشورها احتمالاً دچار رکود اقتصادی خواهند شد.»
واکنش جهانی و اقدامات متقابل تجاری
برنامه تعرفه‌ای ترامپ شامل مالیات‌های اضافی بر کالاهای کلیدی مانند خودرو، دارو، چوب، مس و تراشه‌های کامپیوتری است. کالاهای کانادا و مکزیک که مطابق با توافق‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (USMCA) هستند، از این افزایش تعرفه‌ها مستثنا خواهند بود، اما چین با نرخ‌های ترکیبی تا ۵۴٪ بر برخی کالاها مواجه خواهد شد.
واکنش‌های بین‌المللی به این اقدام سریع بود. کانادا در پاسخ به تعرفه‌هایی که ترامپ برای مقابله با قاچاق فنتانیل اعمال کرده، اقدامات تلافی‌جویانه‌ای اتخاذ کرده است. اتحادیه اروپا که قبلاً از تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم آسیب دیده بود، بر ۲۸ میلیارد دلار از کالاهای آمریکایی، از جمله بوربون، مالیات وضع کرده است. این اقدام ترامپ را وادار کرد تا تهدید به اعمال تعرفه ۲۰۰٪ بر مشروبات الکلی اروپایی کند.
چین در بیانیه‌ای اعلام کرد: «حمایت‌گرایی اقتصادی هیچ‌گاه به نتیجه نمی‌رسد و جنگ‌های تجاری هیچ برنده‌ای ندارند.» نخست‌وزیر کانادا، مارک کارنی، هشدار داد که تعرفه‌های جدید ترامپ می‌تواند «سیستم تجارت بین‌المللی را به‌طور اساسی تغییر دهد.» همچنین، نخست‌وزیر ایتالیا، جورجیا ملونی، اظهار داشت که افزایش تعرفه‌های آمریکا علیه اتحادیه اروپا «اشتباه» است و ایتالیا برای جلوگیری از جنگ تجاری تلاش خواهد کرد.
واکنش کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان
کسب‌وکارهای آمریکایی، به‌ویژه آن‌هایی که به تولیدات چینی وابسته هستند، در حال تطبیق با شرایط جدید هستند. جی فورمن، مدیرعامل شرکت Basic Fun (سازنده اسباب‌بازی‌هایی مانند کامیون‌های Tonka و Care Bears)، اعلام کرد که افزایش ۳۴٪ تعرفه بر واردات از چین، قیمت محصولاتشان را بالا خواهد برد. وی گفت که قیمت کامیون اسباب‌بازی Tonka Mighty Dump Truck از ۲۹.۹۹ دلار به ۳۹.۹۹ یا حتی ۴۵ دلار در فصل تعطیلات خواهد رسید.
با وجود هشدارها درباره فشار اقتصادی و احتمال واکنش منفی رأی‌دهندگان، دولت ترامپ همچنان بر استراتژی خود پافشاری می‌کند. مقامات ارشد کاخ سفید اعلام کردند که نرخ پایه ۱۰٪ از روز شنبه اجرایی می‌شود و نرخ‌های بالاتر از ۹ آوریل اعمال خواهند شد. ترامپ همچنین معافیت‌های گمرکی کالاهای وارداتی زیر ۸۰۰ دلار از چین را حذف کرده و قصد دارد همین کار را برای سایر کشورها انجام دهد.
حامیان ترامپ این تعرفه‌ها را گامی به سوی استقلال اقتصادی می‌دانند، اما منتقدان آن را افزایش بی‌مورد مالیات بر مصرف‌کنندگان آمریکایی می‌نامند. رهبران دموکرات، از جمله نماینده سوزان دل‌بنه، این سیاست را محکوم کرده و گفته‌اند که ترامپ برخلاف وعده‌های انتخاباتی خود عمل کرده است.
حتی برخی از جمهوری‌خواهان نیز نسبت به تأثیرات احتمالی این سیاست ابراز نگرانی کرده‌اند. مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، اذعان داشت که «ممکن است در ابتدا شرایط سخت باشد، اما فکر می‌کنم در درازمدت برای آمریکایی‌ها منطقی خواهد بود.» با این حال، تأثیر نهایی این تعرفه‌های گسترده هنوز نامشخص است و کسب‌وکارها، مصرف‌کنندگان و شرکای تجاری جهانی در انتظار تغییرات عمده‌ای در اقتصاد هستند.