آزمایش‌های فرآورده‌های نفت و پتروشیمی باید با حساسیت زیاد و دقت بالایی انجام شوند تا نتایج قابل استناد ارائه دهند و مشخصات دقیق محصولات مختلف را تعیین کنند. به همین دلیل روش‌های استانداردی برای انجام این تست‌ها تعریف شده است؛ بعضی از این استانداردها به کشورهای خاصی مربوط می‌شوند و بعضی دیگر بین‌المللی هستند. تولیدکننده‌های دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی صنایع نفت و پتروشیمی با رعایت این استانداردها در ساخت دستگاه‌ها و فرایند انجام تست‌ها، به مشتری‌ها بابت درست بودن نتایج اطمینان می‌دهند.
تست کف و تست نقطه اشتعال باز دو مورد از پرکاربردترین دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های صنایع نفت و پتروشیمی هستند و استانداردهای مختلفی برای افزایش دقت و بهینه‌سازی عملکرد آن‌ها در آزمایش ارائه شده است. در این گزارش درباره استانداردهای این دستگاه‌ها توضیح می‌دهیم و عملکرد هرکدام را بررسی می‌کنیم. بعد از مطالعه این گزارش متوجه خواهید شد که نمادهای درج‌شده روی بدنه دستگاه یا عبارات نوشته‌شده در ویژگی‌های آن‌ها چه مشخصه‌ای را نشان می‌دهد.
تست نقطه اشتعال باز چیست؟
تست نقطه اشتعال هم به صورت باز و هم به صورت بسته انجام می‌شود. در تست نقطه اشتعال باز نمونه در یک ظرف در باز در محیط معمولی قرار می‌گیرد و دمای آن به تدریج اضافه می‌شود. بعد از هر چند درجه افزایش دما، یک شعله از بالای ظرف عبور داده می‌شود. پایین‌ترین دمایی که در آن بخارات نمونه با قرار گرفتن در معرض شعله، برای یک لحظه شعله‌ور شوند، نقطه اشتعال باز آن نمونه است. این آزمایش برای پیدا کردن بهترین دما برای نگهداری مواد نفتی و سوخت‌ها انجام می‌شود تا خطر آتش‌سوزی به حداقل برسد. د
استانداردهای جهانی تست نقطه اشتعال باز
تست نقطه اشتعال باز بر اساس استاندارد آمریکایی ASTM و استاندارد بین‌المللی ISO انجام می‌شود که در ادامه درباره هرکدام از این استانداردها توضیح می‌دهیم:
- استاندارد ASTM D92: این استاندارد نشان می‌دهد دستگاه نقطه اشتعال و احتراق نمونه را به روش Cleveland Open Cup اندازه‌گیری می‌کند. این روش همان تست نقطه اشتعال باز است و می‌تواند برای نمونه‌هایی با نقطه اشتعال بالاتر از ۷۹ درجه سانتی‌گراد مثل قیر و روغن‌های سنگین مورد استفاده قرار گیرد.
- استاندارد ASTM D140: این استاندارد به‌صورت مستقیم با تست نقطه اشتعال باز سروکار ندارد، اما روش صحیح نمونه‌برداری از قیر را تعیین می‌کند تا نمونه مورد آزمایش یکنواخت و مشابه سایر بخش‌های ماده مورد آزمایش باشد.
- استاندارد ASTM D1310: این استاندارد روش Tag Open-Cup برای انجام تست نقطه اشتعال را معرفی می‌کند. این روش همان تست نقطه اشتعال باز است که برای مواد نفتی سبک‌تر مثل حلال‌ها و روانکارها استفاده می‌شود.
- استاندارد ISO 2592: این استاندارد معیارهای مشابه ASTM D92 را تعریف می‌کند؛ اما توسط مجموعه بین‌المللی ایزو معرفی شده است.
تست کف چیست؟
تست کف یکی از آزمایش‌هایی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. در صنایع نفت و پتروشیمی این آزمایش برای سنجش میزان کف کردن روغن‌ها و روانکارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه میزان تمایل نمونه‌ها به کف کردن در شرایط محیطی مختلف مثل دماهای متفاوت را اندازه‌گیری می‌کند. روانکارهای دارای کف زیاد، عملکرد سیستم‌ها و ماشین‌آلات را با مشکل مواجه می‌کنند. زیرا وجود حباب‌های هوا در میان ماده روانکار باعث سایش قطعات روی یکدیگر می‌شود. همچنین در صورت کف کردن روغن، احتمال سرریز شدن آن در دماهای بالا وجود دارد.
دستگاه تست کف معمولا نمونه را در دماهای مختلف مورد آزمایش قرار می‌دهد. معیارهای استاندارد دو دمای ۲۴ و ۹۳.۵ درجه سانتی‌گراد را برای انجام این تست معرفی می‌کنند. در این تست، ابتدا نمونه به دمای مشخص می‌رسد و سپس برای مدت معیّن جریان هوای ثابت به نمونه دمیده می‌شود. سپس مدتی منتظر می‌مانند تا نمونه دوباره به حالت راکد در آید، بعد از آن مقدار کف باقیمانده را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش دوباره در دمای بالاتر یا پایین‌تر هم انجام می‌شود تا عملکرد نمونه در شرایط محیطی و دمایی متفاوت مورد ارزیابی قرار گیرد.
استانداردهای جهانی تست کف
دستگاه‌های تست کف مانند سایر تجهیزات آزمایشگاهی صنایع نفت و پتروشیمی باکیفیت با استاندارد آمریکایی ASTM و استاندارد بین‌المللی ISO تولید می‌شوند. در ادامه توضیحاتی درباره استانداردهای دستگاه تست کف ارائه می‌دهیم:
- استاندارد ASTM D892: این استاندارد روش اندازه‌گیری میزان تمایل روغن به ایجاد کف و میزان پایداری کف‌ها را توضیح می‌دهد. مطابق با این تست آزمایش باید در دو دمای ۲۴ و ۹۳.۵ درجه سانتی‌گراد انجام شود.
- استاندارد ASTM D6082: این استاندارد روش اندازه‌گیری میزان تمایل روغن‌ها به ایجاد کف و میزان پایداری کف در دماهای بالا را توضیح می‌دهد. در روش تعریف‌شده در این استاندارد، میزان کف‌کنندگی نمونه در دمای ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود. در این روش هم نمونه برای مدت مشخص هوادهی می‌شود و سپس میزان کف‌کنندگی و پایداری کف آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
- استاندارد ISO 6247: این استاندارد مشابه ASTM D892 کار می‌کند، اما توسط شرکت متفاوت (کمپانی بین‌المللی ایزو) ارائه شده است.
چرا انجام تست‌ها به صورت استاندارد اهمیت دارد؟
اولین مزیت استانداردها این است که روش انجام آزمایش در شرایط واقعی عملکرد نمونه‌ها را تعیین می‌کنند. بنابراین نیازی نیست بررسی کنید که شرایط کار واقعی محصول چگونه است و مطابق با آن محیط آزمایش را فراهم کنید. وقتی تجهیزات آزمایشگاهی شما استانداردهای ASTM و ISO را داشته باشد، از مزیت‌هایی که در ادامه نام می‌بریم بهره‌مند خواهید شد:
- آزمایش‌ها به صورت دقیق و یکنواخت انجام می‌شود و نتیجه همیشه یکسان است.
- امکان انجام آزمایش برای نمونه‌های مختلف در شرایط مشابه وجود دارد و می‌توان نتیجه آزمایش نمونه‌ها را به‌راحتی با یکدیگر مقایسه کرد.
- عملکرد دستگاه‌ها قابل اطمینان است و طی آزمایش مشکل فنی و خطرآفرین ایجاد نمی‌شود.
- نتایج قابل استناد هستند و بر اساس آن‌ها می‌توان کاربرد مناسب برای فرآورده‌های آزمایش‌شده را تعیین کرد.
- نتیجه تست‌ها اعتبار بین‌المللی دارند و معیار مرجع هستند. بنابراین فرایند صادرات محصولات و دریافت تأیید از کشورهای مقصد را ساده‌تر می‌کند.
- نیازی به انجام مجدد آزمایش‌ها نیست و در هزینه و زمان انجام آزمایش صرفه‌جویی می‌شود.
دستگاه‌های استاندارد حتی اگر در ایران تولید شده باشند، عملکردی مشابه نمونه‌های خارجی دارند. قیمت دستگاه‌های ایرانی نسبت به نمونه‌های خارجی مناسب‌تر است. به همین دلیل صنعتگران ایرانی با توجه به این استانداردها می‌توانند با خاطری آسوده تجهیزات آزمایشگاهی ایرانی را خریداری کنند و از کیفیت مشابه دستگاه‌های خارجی اطمینان داشته باشند.
توجه! این مطلب یک رپورتاژ آگهی است و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده نگارش شده است.
اکو رایز مسئولیتی در قبال صحت و سقم محتوای تبلیغاتی ندارد.
