روز جمعه پس از آنکه دونالد ترامپ رابرت اف کندی جونیور را به عنوان وزیر بهداشت ایالات متحده انتخاب کرد، شرکتهای تولید واکسن و سلامت در سراسر جهان با کاهش شدید سهام مواجه شدند.
سرمایهگذاران نگران تأثیرات احتمالی انتصاب کندی بودند، زیرا او به عنوان یک مخالف واکسن شناخته میشود و وعده داده که در صورت تأیید، علیه «بیگ فارما» مبارزه خواهد کرد.
بیگ فارما چیست؟
«بیگ فارما» (Big Pharma) اصطلاحی است که برای اشاره به بزرگترین و قدرتمندترین شرکتهای داروسازی در جهان به کار میرود. این شرکتها معمولاً از نظر مالی و تجاری بسیار بزرگ هستند و در تولید، تحقیق و توسعه داروها و محصولات بهداشتی نقش عمدهای دارند. برخی از این شرکتها شامل نامهایی همچون فایزر، نووو نوردیسک، مرک، جانسون اند جانسون و گلاکسوسمیتکلاین میباشند.
این اصطلاح اغلب بار منفی دارد و به دلیل تأثیرات زیاد این شرکتها در سیاستگذاریهای بهداشتی، قیمتگذاری داروها، و تأثیر آنها بر سلامت عمومی، به ویژه در زمینههای نظارتی و اخلاقی، از آن استفاده میشود. مخالفان «بیگ فارما» معمولاً به مشکلاتی چون قیمت بالای داروها، سیاستهای تبلیغاتی پرهزینه و تأثیرات منفی روی تصمیمات سیاسی و سلامت عمومی اشاره دارند.
بدین ترتیب خبر انتصاب کندی موجب فروش گسترده سهام در صنعت بهداشت و درمان شد. در ایالات متحده، سهام فایزر بیش از ۴٪ کاهش یافت، سهام مودرنا حدود ۷٪ افت کرد و سهام شرکتهای بریتانیایی آسترازنکا و GSK نیز بیش از ۳٪ کاهش یافت.
شرکتهای دارویی اروپایی نیز تحت تأثیر قرار گرفتند. سهام نوو نوردیسک، سازنده اوزمپیک در دانمارک، بیش از ۵٪ کاهش یافت، در حالی که سهام سانوفی، تولیدکننده پیشرو واکسنهای آنفولانزا در پاریس، بیش از ۳٪ افت کرد.
راس مولد، مدیر سرمایهگذاری در AJ Bell، گفت که انتخاب کندی «سرمایهگذاران را وحشتزده کرده است» گرچه جزئیات برنامههای دولت جدید همچنان نامشخص است. او اظهار داشت: «تأثیر این تصمیم بر صنعت در این مرحله دشوار است، اما قطعاً موجب ایجاد عدم اطمینان زیادی خواهد شد.»
وزیر بهداشت ایالات متحده مسئول نظارت بر یک آژانس عظیم است که از ایمنی مواد غذایی تا تحقیقات پزشکی و برنامههای رفاهی را پوشش میدهد. کندی، که به طور عمومی به نام RFK Jr شناخته میشود، از سوی بسیاری از مقامات بهداشت عمومی به دلیل انتشار اطلاعات غلط درباره واکسنها مورد انتقاد قرار گرفته است.
با وجود این انتقادات، کندی از حمایت کسانی برخوردار است که به مقامات ناظر بر صنایع غذایی و دارویی بدبین هستند. او در کمپین ریاستجمهوری ناموفق خود، که به عنوان نامزد مستقل در آن شرکت کرد، خواستار وضع محدودیتهای بیشتر بر افزودنیها و رنگهای غذایی، حذف غذاهای فوقفرآوریشده از وعدههای غذایی مدارس و افزایش شفافیت شرکتهای دارویی درباره واکسنها بود.
اگر کندی تأیید شود، رهبری او نشاندهنده یک تغییر عمده نه تنها از سیاستهای دولت بایدن بلکه از دوره اول ریاستجمهوری ترامپ خواهد بود، که در آن زمان دولت به طور گسترده به توسعه واکسنها برای مقابله با کووید-۱۹ کمک کرد و رویکردی نظارتی داشت. با این حال، تلاشهای ترامپ برای کاهش قیمت داروها، از جمله تسهیل واردات دارو از کانادا، قبلاً صنعت را نگران کرده بود.
پاول چاپلین، مدیرعامل شرکت باوارین نوردیک، یک شرکت دانمارکی که سهام آن بیش از ۱۵٪ کاهش یافت، از احتیاط خبر داد و گفت که هنوز مشخص نیست چه تغییراتی در سیاستها خواهد آمد. در حالی که دوره اول ترامپ باعث افزایش فروش واکسنهای بیماریهای امپوکسی و آبله کوچک باوارین نوردیک شد، چاپلین اذعان کرد که عدم قطعیت پیرامون سیاستهای احتمالی کندی باعث کاهش قیمت سهام شده است. او در گفتوگو با برنامه World Business Report بیبیسی گفت: «الان بسیار زود است که چیزی بگوییم، باید منتظر بمانیم و ببینیم اوضاع چگونه پیش میرود.»