بر اساس داده‌های جدید، اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکایی به‌طورغیرمنتظره‌ای کاهش یافته و تنها چند هفته پیش از بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری به سطحی نزدیک به رکود رسیده است.
طبق گزارش منتشر شده توسط موسسه کنفرانس بورد، شاخص اعتماد مصرف‌کنندگان (CCI) در ماه دسامبر برخلاف انتظارات برای افزایش به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است و با ۸/۱ واحد کاهش به ۱۰۴/۷ رسید. این اندیشکده غیرانتفاعی تأکید کرد که این کاهش منعکس‌کننده نگرانی‌های فزاینده مردم این کشور در مورد اقتصاد است.
شاخص اعتماد مصرف‌کننده (CCI) چیست؟
شاخص اعتماد مصرف‌کننده (Consumer Confidence Index یا CCI) یک معیار اقتصادی است که احساسات و دیدگاه‌های مصرف‌کنندگان نسبت به وضعیت فعلی و آینده اقتصاد را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص که معمولاً به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود، توسط سازمان‌هایی مانند کنفرانس برد (The Conference Board) یا دانشگاه میشیگان تهیه می‌شود و شامل نظرسنجی‌هایی از خانوارها درباره وضعیت فعلی و انتظارات آن‌ها در زمینه‌هایی همچون درآمد، بازار کار و شرایط کلی اقتصادی است.
CCI به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) شناخته می‌شود، زیرا می‌تواند تغییرات آینده در فعالیت‌های اقتصادی، مانند الگوهای مصرف یا رکود اقتصادی، را پیش‌بینی کند. عددی بالای ۱۰۰ در این شاخص نشان‌دهنده خوش‌بینی مصرف‌کنندگان است، در حالی که ارقام پایین‌تر معمولاً نشان‌دهنده نگرانی‌ها و بدبینی آن‌ها نسبت به اقتصاد است. سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران به این شاخص توجه ویژه‌ای دارند، زیرا رفتار مصرف‌کنندگان نقش مهمی در تعیین سلامت و رشد اقتصادی ایفا می‌کند.
شاخص انتظارات، یکی از اجزای کلیدی که چشم‌انداز کوتاه‌مدت مصرف‌کنندگان در مورد درآمد، شرایط کسب‌وکار و بازار کار را اندازه‌گیری می‌کند، بیشترین کاهش را نشان داده و با ۱۲/۶ واحد کاهش به پایین‌ترین سطح پنج ماه اخیر یعنی ۸۱/۱ رسیده است. به‌طور خاص، عدد نزدیک به ۸۰ اغلب به‌عنوان نشانه‌ای از رکود قریب‌الوقوع در نظر گرفته می‌شود.
این کاهش، دو ماه خوش‌بینی رو به رشد مصرف‌کنندگان را معکوس کرده و نگرانی‌های آمریکایی‌ها را برجسته می‌کند. دانا ام. پیترسون، اقتصاددان ارشد کنفرانس برد، توضیح داد که این کاهش ناشی از ارزیابی ضعیف‌تر شرایط فعلی و چشم‌اندازنامطلوب برای آینده است. وی گفت: «مصرف‌کنندگان در ماه دسامبر نسبت به ماه گذشته به‌طور قابل‌توجهی خوش‌بینی کمتری نسبت به شرایط کسب‌وکار و درآمد آینده داشتند.»
نگرانی‌های سیاسی و اقتصادی بر احساسات تأثیر گذاشته‌اند
پاسخ‌های نظرسنجی نشان می‌دهد که عدم اطمینان سیاسی، از جمله واکنش‌ها به نتایج انتخابات نوامبر و همچنین نگرانی‌ها درباره تعرفه‌های احتمالی، عوامل اصلی بدبینی هستند.
سؤال ویژه‌ای در این نظرسنجی نشان داد که ۴۶٪ از مصرف‌کنندگان انتظار دارند تعرفه‌های ترامپ، هزینه‌های زندگی را برای آن‌ها افزایش دهند. این موضوع با یافته‌های نظرسنجی دانشگاه میشیگان مطابقت دارد که نشان داد بسیاری از مصرف‌کنندگان در تلاش برای انجام خریدهای بزرگ هستند تا از افزایش قیمت‌ها که ناشی از فشارهای تورمی تعرفه‌ها است، جلوگیری کنند. با وجود تأکید ترامپ بر اینکه تعرفه‌ها می‌توانند اشتغال ایالات متحده را افزایش دهند، تنها ۲۱٪ از پاسخ‌دهندگان معتقد بودند که این تأثیرمثبت را خواهد داشت.
ترامپ پیشنهاد داده است که تعرفه‌های ۲۵٪ بر واردات از کانادا، چین و مکزیک اعمال شود و اخیراً تعرفه‌های ۱۰۰٪ بر کالاهای گروه بریکس را مطرح کرده است. این پیشنهادها به نظر می‌رسد نگرانی‌های اقتصادی را بیشتر کرده‌اند تا کاهش دهند.
شاخص‌های اقتصادی منعکس‌کننده احتیاط آمریکایی‌ها هستند
تأثیر این نگرانی‌ها در بازار سهام نیز مشهود است. سهام والمارت، که اغلب به‌عنوان شاخص سلامت مصرف‌کننده به دلیل جذابیت آن برای خریداران کم‌درآمد در نظر گرفته می‌شود، پس از انتشار گزارش اعتماد مصرف‌کننده در روز گذشته ۳٪ کاهش یافت.
جالب اینکه سهام والمارت امسال عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته است و ۷۰٪ افزایش یافته و از شاخص لوکس جهانی S&P پیشی گرفته است. با این حال، برخی کارشناسان این تناقض را به‌عنوان نشانه‌ای احتمالی از رکود می‌دانند. جیم پالسن، استراتژیست سرمایه‌گذاری، خاطرنشان کرد که ترجیح سرمایه‌گذاران برای یک خرده‌فروش تدافعی مانند والمارت نسبت به سهام لوکس می‌تواند نشان‌دهنده یک تغییر گسترده‌تر در بازار به سمت احتیاط باشد.
وی نوشت: «عجیب است که درحالی‌که بسیاری از شاخص‌ها نشان‌دهنده خوش‌بینی بازار سهام هستند، سرمایه‌گذاران به گزینه‌های تدافعی روی آورده‌اند، که نشان‌دهنده ترس از رکود قریب‌الوقوع است.»