افزایش تعرفه‌های اعمال‌شده توسط دونالد ترامپ بر کالاهای وارداتی، باعث ایجاد نوسانات شدید در بازارهای جهانی و کاهش چشمگیر شاخص‌های سهام شد. این تصمیم موجب نگرانی‌های گسترده‌ای در میان سرمایه‌گذاران و تحلیلگران اقتصادی شده و نگرانی‌ها در خصوص تاثیرات منفی آن بر رشد اقتصادی جهانی و تقویت رکود اقتصادی افزایش یافته است.
تعرفه‌های ترامپ به چه معناست؟
تعرفه‌ها مالیات‌هایی هستند که دولت بر کالاهای وارداتی خارجی اعمال می‌کند تا قیمت آن‌ها را افزایش و تقاضای آن‌ها را کاهش دهد و از تولید و اشتغال داخلی حمایت کند. اما در عین حال، این سیاست می‌تواند باعث افزایش هزینه‌ها برای مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها شود و اعمال تعرفه‌های متقابل و جنگ تجاری شود.
ترامپ از زمان کمپین انتخاباتی خود همواره وعده داده بود که سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه‌ای را علیه کشورهایی که به گفته او از تجارت ناعادلانه سود می‌برند، اعمال خواهد کرد. او معتقد است که با افزایش تعرفه‌ها می‌تواند شرکت‌های آمریکایی را وادار به بازگرداندن خطوط تولید به داخل کشور کند و فرصت‌های شغلی را برای کارگران آمریکایی افزایش دهد. این سیاست بخشی از استراتژی «اول آمریکا» است که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود دنبال کرده است.
با این حال، بسیاری از اقتصاددانان هشدار داده‌اند که تعرفه‌های سنگین می‌توانند اثر معکوس داشته باشند. به جای تقویت تولید داخلی، این سیاست ممکن است باعث افزایش هزینه‌های تولید برای شرکت‌های آمریکایی شود که به مواد اولیه و قطعات وارداتی وابسته هستند. در نتیجه، برخی از این شرکت‌ها ممکن است مجبور شوند قیمت محصولات خود را افزایش دهند یا حتی تولید خود را کاهش دهند که می‌تواند به از دست رفتن شغل‌ها و کاهش رشد اقتصادی منجر شود.
تعرفه‌های جدید ترامپ که بر طیف وسیعی از کالاهای وارداتی اعمال شده‌اند، نه تنها هزینه‌های تجارت را بالا می‌برند، بلکه زنجیره تأمین جهانی را نیز مختل می‌کنند.
این موضوع به‌ویژه در صنایعی مانند فناوری، خودروسازی و کالاهای مصرفی محسوس است. افزایش هزینه‌های تولید و کاهش رقابت‌پذیری شرکت‌های آمریکایی، از پیامدهای احتمالی این سیاست است که نگرانی‌های گسترده‌ای را در بازارهای مالی ایجاد کرده است. شاخص S&P ۵۰۰ که هفته‌ها در روند نزولی بود، با کاهش بیش از ۱۰ درصدی از اوج اخیر خود وارد محدوده اصلاحی شد که نشان‌دهنده ترس فزاینده سرمایه‌گذاران است.
تأثیر بر بازارها و واکنش سرمایه‌گذاران
کاهش شدید روز پنجشنبه نشان داد که بازار تا چه حد نسبت به سیاست‌های اقتصادی ترامپ حساس است. با این حال، رئیس‌جمهور و مشاورانش نگرانی‌ها را نادیده گرفتند و پیش‌بینی کردند که بازار دوباره رشد خواهد کرد.
ترامپ اعلام کرد: «بازارها رونق خواهند گرفت. کشور رونق خواهد گرفت.»
اما تصمیم او برای اعمال تعرفه پایه ۱۰ درصدی بر تقریباً تمام واردات، به همراه مالیات‌های اضافی بر کشورهای خاص، سرمایه‌گذاران را نگران کرد. تعرفه‌ها بر کالاهای چینی به ۵۴ درصد رسید و کشورهای دیگری مانند ویتنام و اندونزی نیز با تعرفه‌های سنگین مواجه شدند.
در حالی که برخی اقتصاددانان معتقدند که تأثیر تورمی تعرفه‌ها باعث افزایش نرخ بهره خواهد شد، برخی سرمایه‌گذاران انتظار دارند که این شوک اقتصادی فدرال رزرو را مجبور به کاهش نرخ بهره کند.
جف بوکبایندر، استراتژیست ارشد مالی، اظهار داشت: «برنامه تعرفه‌ای ترامپ بازارها را از عدم اطمینان حداکثری به بدبینی حداکثری سوق داده است.»
شاخص S&P ۵۰۰ بدترین کاهش از ژوئن ۲۰۲۰ را تجربه کرد
شاخص S&P ۵۰۰ روز پنجشنبه نزدیک به ۵ درصد سقوط کرد و بدترین کاهش روزانه خود از ژوئن ۲۰۲۰ را ثبت کرد، زیرا تعرفه‌های فراتر از انتظار رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ نگرانی‌های اقتصادی را دوباره شعله‌ور کرد.
افزایش تنش‌های تجاری توسط ترامپ، باعث فروش گسترده در بازار سهام شده است؛ زیرا سرمایه‌گذاران نگران هستند که تعرفه‌های سنگین بر شرکای تجاری آمریکا، اقتصاد را به سمت رکود سوق دهد.
ضربه سنگین به شرکت‌های بزرگ و بخش‌های مختلف
واکنش وال استریت سریع و شدید بود. شرکت‌های فناوری با سقوط سنگینی روبه‌رو شدند: اپل بیش از ۹ درصد، آمازون نزدیک به ۹ درصد و انویدیا ۷/۷ درصد کاهش یافتند. شاخص نزدک کامپوزیت نیز ۶ درصد افت کرد.
برندهای مصرفی نیز ضربه خوردند، زیرا دولت ترامپ تعرفه‌های سنگینی را بر کشورهای تولیدکننده پوشاک و کفش اعمال کرد. برای مثال، ویتنام ۴۶ درصد و اندونزی ۳۲ درصد تعرفه دریافت کردند. سهام نایکی بیش از ۱۴ درصد سقوط کرد.
شاخص راسل ۲۰۰۰ که شرکت‌های کوچک‌تر و داخلی را شامل می‌شود، ۶/۶ درصد افت کرد و وارد بازار نزولی شد، یعنی بیش از ۲۰ درصد از اوج اخیر خود کاهش یافت.
در اروپا، سهام برندهایی مانند پوما، آدیداس و پاندورا سقوط کرد و شاخص استاکس ۶۰۰، ۲/۶ درصد کاهش یافت. در آسیا نیز، سهام شرکت‌هایی مانند تویوتا (بیش از ۵ درصد) و سامسونگ (حدود ۳ درصد) افت کردند.
پیامدهای اقتصادی تعرفه‌های ترامپ
تأثیر سیاست‌های ترامپ تنها به بازار سهام محدود نشد. قیمت نفت برنت بیش از ۶ درصد کاهش یافت و به ۷۰/۱۴ دلار در هر بشکه رسید، زیرا نگرانی‌ها درباره کندی رشد اقتصادی جهانی افزایش یافت. قیمت طلا به عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران ۱۹ درصد در سه‌ماهه اول سال افزایش یافت و به بالاترین سطح خود از ۱۹۸۶ رسید.
در حالی که بازارها نگران هستند، دولت ترامپ خواستار صبر و حوصله شد. هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، اعلام کرد: «بگذارید دونالد ترامپ اقتصاد جهانی را هدایت کند. او دقیقاً می‌داند چه می‌کند!»
با این حال، تحلیلگران تردید دارند. نرخ تعرفه‌های آمریکا از ۲/۵ درصد در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۲ درصد افزایش یافته است؛ سطحی که آخرین بار در سال ۱۹۱۰ دیده شده بود. اکنون سرمایه‌گذاران تعرفه‌ها را نه یک ریسک موقتی، بلکه یک تهدید پایدار می‌دانند و انتظار دارند که نوسانات بازار ادامه یابد.
سرمایه‌گذاران اکنون دیگر تعرفه‌ها را یک رویداد مقطعی نمی‌بینند، بلکه یک خطر دائمی می‌دانند. با این شرایط، بی‌ثباتی بازارهای جهانی احتمالاً در ماه‌های آینده ادامه خواهد داشت.