چین اعلام کرد که در برابر فشارهای تازه واشنگتن عقبنشینی نخواهد کرد و از آغاز یک جنگ تجاری نیز هراسی ندارد. این واکنش پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، تعرفههای جدیدی معادل ۱۰۰ درصد بر واردات کالاهای چینی وضع کرد؛ اقدامی که به گفته پکن، نشانهای از «استاندارد دوگانه» و رفتار غیرمنصفانه ایالات متحده است.
وزارت بازرگانی چین با انتشار بیانیهای، تصمیم اخیر خود مبنی بر اعمال کنترلهای صادراتی بر عناصر نادر خاکی را «اقدامی مشروع و مطابق با قوانین بینالمللی» دانست و تأکید کرد: «موضع چین در قبال جنگ تجاری روشن است؛ ما آغازگر آن نیستیم، اما از آن نیز نمیترسیم.» این سخنان در حالی مطرح شد که تصمیم ترامپ به افزایش تعرفهها باعث افت شدید بازارهای مالی آمریکا و از بین رفتن حدود دو تریلیون دلار از ارزش سهام در یک روز شد.
چین در پاسخ به انتقادات آمریکا اعلام کرد که سیاستهای واشنگتن سالهاست مفاهیم امنیت ملی را بیش از حد گسترش داده و از کنترل صادرات برای محدود کردن رقبا سوءاستفاده کرده است. طبق آمار رسمی، فهرست اقلام تحت کنترل صادرات آمریکا بیش از ۳۰۰۰ مورد را شامل میشود، در حالی که فهرست مشابه چین حدود ۹۰۰ قلم کالا دارد.
پکن محدودیتهای تازه بر صادرات عناصر نادر خاکی را با هدف «تقویت نظام کنترل صادرات» و «حفظ ثبات و امنیت جهانی» توجیه کرده و میگوید این تصمیم، ممنوعیت کامل صادرات نیست؛ بلکه فقط کالاهایی که شرایط خاص را ندارند، از صدور مجوز محروم میشوند. همچنین صادرات اقلامی که میتوانند کاربرد نظامی داشته باشند، ممنوع خواهد بود. چین تأکید کرده که تأثیر این اقدامات بر زنجیره تأمین جهانی محدود خواهد بود.
این تصمیم تنها چند هفته پیش از دیدار احتمالی میان ترامپ و رئیسجمهور چین، شی جینپینگ، اعلام شد. همزمان، چین تصمیم گرفت از ۱۴ اکتبر هزینههای جدیدی برای کشتیهای آمریکایی که در بنادر چین پهلو میگیرند وضع کند؛ اقدامی متقابل در برابر تصمیم مشابه آمریکا درباره کشتیهای چینی. پکن این اقدام را «واکنشی دفاعی و ضروری» خوانده و هشدار داده که سیاستهای واشنگتن «فضای گفتوگوهای اقتصادی و تجاری» میان دو کشور را بهشدت مخدوش کرده است.
در پی این تحولات، بازار سهام آمریکا با سقوط شدید مواجه شد. ترامپ در شبکه اجتماعی Truth Social نوشت: «چین نباید اجازه داشته باشد با سیاست عناصر نادر خود جهان را در گروگان بگیرد.» این در حالی است که چین حدود ۷۰ درصد از عرضه جهانی عناصر نادر خاکی (که در صنایع پیشرفته و نظامی نقش حیاتی دارند) را در اختیار دارد.
در ماههای گذشته، نمایندگان دو کشور چندین دور مذاکره در ژنو، لندن و استکهلم برگزار کردند و به پیشرفتهای محدودی دست یافتند. در آخرین گفتوگوی تلفنی، ترامپ و شی توافق کردند در حاشیه اجلاس سران همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه (APEC) در کره جنوبی دیدار کنند. با این حال، پس از اعلام محدودیتهای جدید چین، ترامپ تهدید کرد این دیدار را لغو خواهد کرد.
به نظر میرسد با ادامه این تنشها، روابط اقتصادی میان دو قدرت بزرگ جهان بار دیگر وارد مرحلهای پرتنش و غیرقابل پیشبینی شده است.
